Gözde arpacık, sıklıkla göz kapağının iç veya dış kısmında oluşan küçük bir enfeksiyon veya iltihaplanma durumudur. Bu durum, kirpik köklerinin veya göz kapağı bezlerinin tıkanması sonucunda ortaya çıkar. Genellikle acı verici ve rahatsız edici olabilir ve zaman zaman görme problemlerine neden olabilir. Arpacık oluşumu genellikle bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanır ve yaygın bir göz rahatsızlığıdır.
Arpacık, genellikle bir kırmızılık veya şişlik olarak başlar ve zamanla bir kabarık oluşumu haline gelir. Bu durum, etkilenen göz kapağında hassasiyet ve ağrıya neden olabilir. Bazı durumlarda, arpacık kendiliğinden iyileşebilirken, diğer durumlarda tedavi gerekebilir. Tedavi seçenekleri arasında sıcak kompresler, göz damlaları ve antibiyotikler bulunabilir.
Bu makalede, gözde arpacık oluşumu hakkında bilgi verilecek ve arpacık belirtileri, nedenleri ve tedavi seçenekleri incelenecektir. Ayrıca, arpacığın nasıl önlenebileceği ve evde nasıl rahatlama sağlanabileceği konuları da ele alınacaktır.
Eğer gözünüzde arpacık olduğunu düşünüyorsanız, bu bilgileri okuduktan sonra doğru teşhis ve doğru tedavi için mutlaka bir göz doktoruna görünmeniz gerektiğini unutmayınız.
Arpacık Nedir?
Arpacık, göz kapaklarının içinde yer alan gözyaşı yağ bezlerinin (meibomian bezleri) enfeksiyonudur.
Gözde arpacık çıkması sık karşılaşılan ve çoğu zaman kişiyi rahatsız eden bir durumdur.
Arpacık oluştuğunda göz kapağında sivilce benzeri kızarıklık ve kabarıklık oluşur, buna göz kapağında ağrı ve rahatsızlık hissi eşlik edebilir.
Gözde arpacık genellikle birkaç gün-1 hafta içinde geçer, bazen düzelmesi daha uzun sürebilir.
Bu dönemde göz kapağı temizliği ve hijyenine dikkat edilmesi, sıcak kompres uygulanması ve göz doktorunuzun önereceği antibiyotikli damla ve pomatların kullanılması önemlidir.
Arpacık Tipleri Nelerdir?
Arpacık, iç ve dış arpacık olmak üzere ikiye ayrılır.
- Dış arpacık: Daha sık görülür. Genellikle kirpik foliküllerinin veya yağ bezlerinin iltihabıdır.
- İç arpacık: Göz kapağı içindeki gözyaşı yağ (meibomian) bezlerinin akut enfeksiyonudur. Kapağın üst kısmında yaygın kızarıklık, ödem, hassasiyet ve ağrı oluşur.
Şalazyon Nedir? Şalazyon Neden Olur?
Göz kapaklarının kenarlarında bulunan meibomian yağ bezlerinin tıkanması sonucu alt ve/veya üst göz kapağında oluşan kistlerdir. İç arpacık şeklinde başlayabilir. Başlangıçta küçük ve ağrısız olduğu için farkedilemeyebilir. Şalazyon büyüdükçe göz kapağında ağrı, kızarıklık ve hassasiyet oluşabilir. Şalazyon büyüyüp göz kapağına baskı yaparsa görme bulanıklığına yol açabilir. Tedavi edilmezse nadiren tüm kapağı tutabilir.
Arpacığın Belirtileri Nelerdir?
- Göz kapağında sivilceye benzer içi iltihap dolu kırmızı kabarıklık ve şişlik,
- Kabarıklığın ortasında küçük sarı renkte iltihap odağı,
- Göz kapağında ağrı,
- Göz kapağındaki kabarık bölgenin etrafında kızarıklık, şişlik ve ısı artışı,
- Göz kapağında kabuklanma,
- Gözde kızarıklık,
- Batma, sulanma, ışık hassasiyeti,
- Çapaklanma görülebilir.
Arpacık Neden Çıkar?
Arpacık göz kapaklarındaki yağ bezlerinin iltihabıdır. En sık nedeni, yağ bezlerinin tıkanması sonucu ortaya çıkan bakteri enfeksiyonlarıdır. En sık görülen etken bakteriler ise Stafilokok adı verilen mikroorganizmalardır.
Göz kapağı yağ bezlerinin iltihaplanmasının çeşitli nedenleri vardır. En sık nedenler:
- Daha önceden arpacık veya şalazyon geçiren kişiler,
- Ellerin yıkanmadan göze dokunulması ve böylece enfeksiyon etkeninin göze bulaştırılması (özellikle çocuklarda),
- Ellerin göze dokunmasıyla gözdeki enfeksiyonun aynı veya diğer gözde başka odaklara yayılması,
- Gece göz makyajının silinmeden uyunması,
- Makyaj malzemesi kullanımında hijyen kurallarına uyulmaması ve/veya makyaj malzemesinin paylaşılması,
- Kontakt lenslerin temiz kullanılmaması, gece gözden çıkarılmaması,
- İpek kirpik, takma kirpik uygulamalarında hijyen kurallarına uyulmaması,
- Blefarit ve meibomit denilen kirpik dibi iltihabı,
- Ciltte kızarıklıkla ortaya çıkan rozasea cilt hastalığı,
- Yorgunluk, uykusuzluk, stres gibi vücut direncinin düştüğü durumlar.
Arpacığın Tanısı Nasıl Konur?
Arpacığın tanısı göz doktorunun biomikroskopla muayenesi ile konulur. Yapılan bu muayenede arpacık, içindeki iltihap, ve varsa kistleşme ve meibomian bezlerindeki tıkanıklık görülür. Bazen muayenede birden fazla arpacık odağı saptanır.
Göz doktoru, özel bir inceleme yöntemi olan meibografi adı verilen tetkiki yaparak göz kapağı içindeki yağ bezlerindeki tıkanıklık, yapı bozuklukları ve kaybını tespit edebilir ve sorunun tam kaynağını saptayabilir.
Arpacık Tedavisi Nasıl Uygulanır?
Arpacık tedavisinin ilk aşaması, göz kapağına uygulanan kirpik dibi temizliği ve sıcak pansuman uygulamasıdır.
Öncelikle göze özel temizleyici solusyonlarla veya özel mendillerle kirpik dipleri temizlenir.
Arpacık tedavisinde göz kapağına 5-10 dakika süreyle günde 2-3 kez sıcak pansuman yapılması çok önemlidir. Sıcak pansuman uygulamasıyla yağ bezlerindeki tıkanıklıkların açılması ve tedavinin etkisinin artması amaçlanır. Sıcak pansumanı takiben göz kapaklarında özellikle arpacığın bulunduğu bölgeye masaj yapılması önerilir.
Sonrasında göze antibiyotikli damla ve merhemler uygulanır. Arpacık iyileşene kadar kontakt lens kullanılmamalı, göz makyajı yapmaktan yapılmamalıdır.
Arpacık Nasıl Geçer?
Gözünüzde arpacık oluşumu ve yukarıda bahsedilen şikayetler varsa ve gözünüz birkaç gün içinde düzelmiyorsa göz doktoruna başvurmanız uygun olur. Göz doktorunuz yapacağı muayene sonucunda gözünüzdeki rahatsızlık için gerekli tedaviyi planlayacaktır.
Gözünüzün durumuna göre antibiyotik içeren damla ve pomad tedavileri veya daha yaygın bir enfeksiyon söz konusuysa ağızdan antibiyotik tedavisi önerebilir.
Arpacık tedavisinde kirpik dibi temizliği, sıcak pansuman ve kapaklara masaj yapmak en az ilaç tedavisi kadar yararlı ve önemlidir. Bu yöntemlerin uygulanması göz yaşı yağ bezlerinin tıkanıklığı açılmasını, enfeksiyon sınırlanmasını ve kistleşmenin önüne geçilmesini sağlar. Bu nedenle ilaç tedavisinin yanısıra sıcak pansuman ve kirpik temizliğine dikkat edilmesi tedavi başarısı için çok önemlidir.
Arpacık Tedavisinde Yeni Teknolojik Tedaviler: IPL Işık (Lazer) ve İnfrared Maske Tedavisi
Arpacık ve şalazyon tedavisinde IPL ışık lazer ve infrared maske tedavisi son zamanlarda kullanılan etkin bir tedavi yöntemidir. Arpacık erken dönemde IPL lazer ve maske tedavisiyle tedavi edilirse şalazyona dönüşme oranı ve cerrahi tedaviye ihtiyacı azaltır. Arpacığın tekrarlaması önlenir.
IPL ışık tedavisi blefarit ve demodex adı verilen parazitlerin tedavisinde de çok etkili bir yöntemdir. Hem blefarit hem de beraberinde görülebilen kuru göz hastalığının tedavisinde etkilidir. Blefaritin tedavi edilmesi kişinin arpacık ve şalazyon geliştirme riskini azaltır.
IPL ışık ve maske tedavisi arpacıkta 48 saat arayla uygulanır, uygulama sonrası etkisini çok kısa sürede gösterir. Tedavi sonrası şişlik, kızarıklık ve ağrıda azalma görülür. Çoğu hastada 48 saat sonrasında belirgin rahatlama gözlenir. Bu hastalarda tedavi sonrası arpacığın tekrar görülme sıklığı da azalır. Daha kronik hastalarda birkaç seans IPL ışık ve infrared maske tedavisi uygulaması gerekebilir.
Arpacık Ameliyatı Ne Zaman Yapılır?
Arpacık en az üç dört haftadır varsa veya tedaviye rağmen küçülmüyorsa, kistleşmişse ve sert yapıdaysa cerrahi tedavi yapılması gerekir.
Arpacık Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Arpacığın yer aldığı kapak bölgesi lokal anestezi ile uyuşturulur.
Göz kapağının içinden küçük bir kesi yapılarak iltihap tamamen boşaltılır, kist etrafındaki duvarla birlikte temizlenir. Tıkanmış yağ bezleri açılır. Yaklaşık 5-10 dakika süren bir operasyondur.
Ameliyat sonrası göz birkaç saat bandajla kapatılır.
Ameliyatın ertesi günü, 1 hafta ve 1 ay sonra veya hekiminizin uygun göreceği tarihlerde kontroller yapılır. Ameliyattan sonra 1-2 gün sonra işe dönebilirsiniz.
Arpacık Çıkarsa Neler Yapılmalı, Neler Yapılmamalı?
- Gözünüze dokunmadan önce ve sonra mutlaka ellerinizi yıkayın. Havlunuzu kimseyle paylaşmayın,
- Arpacık geçene kadar göz makyajı yapmayın,
- Arpacığı sıkmaya ya da patlatmaya çalışmayın, enfeksiyonun yayılmasına neden olur,
- Sıcak pansuman yapın,
- Göz hijyeninize çok dikkat edin,
- Blefaritiniz varsa düzenli olarak kirpik dibi temizliğine dikkat edin.
Arpacık İle İlgili Merak Ettikleriniz
Gözde çıkan arpacığa ne iyi gelir?
Gözde çıkan arpacığa kapak bölgesine 5-10 dakika süreyle sıcak pansuman ve sonrasında masaj yapmak çok iyi gelir. Sıcak pansuman gözyaşı yağ bezlerinin içindeki yağ yapısının yumuşamasını ve tıkanıklığının açılmasını sağlar ve kistleşmeyi ve şalazyona dönüşmeyi önler. Arpacık zamanında tedavi edilmezse sertleşir ve şalazyon oluşur. Şalazyonun tedavisi cerrahidir, kist kapsülüyle birlikte alınır.
Göze sıcak pansuman nasıl yapılır?
Temiz bir gazlı bez veya makyaj pamuk sıcak suya veya demlenmiş çaya batırılır. İyice sıkılarak fazla suyu alınır. Bu sıcak bez göz kapakları üzerinde en az 5 dakika bekletilir. Eğer çabuk soğursa tekrar suya batırılıp ıslatılabilir. Göz kapağı derisi vücuttaki en ince deri parçalarından birisidir. Dolayısıyla son derece hassastır. Bu nedenle göz kapağına sıcak pansuman yapılırken kapak derisine zarar vermeyecek sıcaklıkta olmasına çok dikkat edilmelidir. Aksi halde kapak cildi ve göz zarar görebilir. Uygun ısıyı saptamak için kullanılacak suyun içine parmak batırıldığında yanmayacak sıcaklıkta olmasına dikkat edilmelidir. Pansuman yapmak amacıyla çay poşetleri de kullanılabilir. Sıcak pansuman günde 1-2 kez yapılmalıdır.
Arpacık kendi kendine geçer mi?
Arpacık sıcak pansuman yapılırsa kendi kendine geçebilir. Hastaların yaklaşık yarısında arpacık kendi kendini sınırlar. Diğer yarısında ise tedavi edilmediğinde şalazyona dönüşür. Birkaç gün içinde düzelmiyorsa göz doktoruna başvurulmalıdır.
Arpacık ne kadar sürede geçer?
Arpacık ortalama bir hafta-10 günde tedaviyle düzelir.
Arpacık çıktığı zaman doktora ne zaman gidilmelidir?
Arpacık tedavisine ne kadar erken başlanırsa iyileşme o kadar hızlı olur ve şalazyona dönüşme riski azalır. Öncelikle kirpik dibi temizliği, arpacık olan bölgeye kapak üstünden sıcak pansuman ve sonrasında masaj yapılması önerilir. Arpacık birkaç gün içinde iyileşmezse, ağrıda artış olursa veya kapağa yayılma gösterirse derhal göz doktoruna başvurmak gerekir.
Arpacık bulaşıcı mıdır?
Arpacık başka birine bulaşmaz. Ancak kişide bir gözde arpacık varsa aynı gözde veya diğer gözde arpacık çok daha sık olarak tekrarlar.
Arpacığın bitkisel yöntemlerle tedavisi var mıdır?
Tedavide sıcak su veya sıcak çay pansumanı çok yararlıdır. Kirpik kenarlarını temizlemek için göze özel üretilmiş jel, şampuan ve göz mendili kullanımını önermekteyiz. Bunun dışında alternatif bitkisel çözümlerden örneğin halk arasında kullanılan sarımsak sürülmesinden uzak durulmalıdır.
Arpacık tedavisinde IPL ışık ve maske tedavisi etkili mi?
Arpacık tedavisinde IPL ışık ve maske tedavisi yeni ve etkin bir tedavi yöntemidir. Uygulama sonrası etkisini çok kısa sürede gösterir. Tedavi sonrası yaklaşık 2 gün sonra şişlik, kızarıklık ve ağrıda azalma görülür. Bu hastalarda aynı zamanda arpacığın tekrar görülme sıklığı da azalır. Daha kronik hastalarda birkaç seans IPL ışık tedavisi ve maske uygulaması gerekebilir.
Arpacık tedavi edilmezse ne olur?
Arpacık tedavi edilmezse şalazyona dönüşme ihtimali artar. Nadiren enfeksiyon yayılarak tüm göz kapağını tutabilir. Böyle bir durum söz konusuysa, vakit kaybetmeden göz doktoruna başvurmanız önemlidir. Göz doktorunuz damla ve pomad şeklinde antitibiyotiklerin yanısıra sistemik tedavi önerebilir.
Arpacık tek gözde mi görülür?
Arpacık başlangıçta genellikle tek gözü etkiler, ancak aynı anda iki gözde hatta alt ve üst kapaklarda ortaya çıkabilir.
Şalazyon Tedavisinde Cerrahi Tedavi Dışında Yeni Yöntemler Nelerdir?
IPL ışık tedavisi şalazyon tedavisinde cerrahi tedaviye karar vermeden önce uyguladığımız etkin bir tedavi yöntemidir. Hastaların yaklaşık % 80-90’ında cerrahi tedavi veya şalazyon içine yapılan kortizon enjeksiyonları kadar kadar etkili olmaktadır. Bu yöntemlere daha kolay ve acısız olduğu için hastalar tarafından tercih edilmektedir.
Okumanızı Öneriyoruz:
Göz Küresi ve Göz Kapakları
Göz küresi ve göz kapakları, gözün işlevselliği ve korunması için hayati öneme sahip iki temel yapıdır. Göz küresi, kompleks bir yapıya sahiptir ve çeşitli tabakalardan oluşur.
Kaynaklar:
https://medlineplus.gov/ency/article/001009.htm
